SQL SERVER’DA LINKED SERVER KULLANIMI – 1

SQL Server’da Linked Server Kullanımı

SQL Server, farklı veri kaynakları arasında veri entegrasyonunu kolaylaştıran bir dizi özellik sunar. Bunlardan biri de “Linked Server” (bağlantılı sunucu) özelliğidir. Linked Server, SQL Server’ın birden fazla veritabanı sunucusuyla iletişim kurmasına ve bu sunuculardaki verilere erişmesine olanak tanır. Bu makalede, SQL Server’da Linked Server özelliğinin nasıl yapılandırılacağı, kullanımı ve yönetimi hakkında bilgi aktarmaya çalışacağım.

Makalenin içeriği detaylı ve uzun olacağı için sizleri de okurken sıkmaması adına iki parçaya bölerek anlatmaya çalışacağım.

İlk bölümde Linked Server’in ne işe yaradığını ve kurulumunda kullanılan 4 farklı seçeneği inceleyeceğiz

Linked Server Nedir?

Linked server, SQL Server’a başka bir SQL Server instance’ı ya da başka bir veri kaynağı (örneğin, Oracle, Excel, Access gibi) ile bağlantı kurma yeteneği kazandıran bir yapıdır. Bu özellik, farklı veri kaynakları arasında sorgular çalıştırmayı, veri almayı ve veri yazmayı mümkün kılar.

Bu makalede yapacağımız örnekleme iki farklı sunucu kaynağında bulunan SQL Server arasında gerçekleştirilecek.

Öncelikle Linked Server kurulumu yapacağımız sunucular arasında uzak erişim sağlama, port ve güvenlik duvarı ayarları gibi ayarlamaların düzgün bir şekilde sağlanması gerekmektedir.

İki adet sunucumuzun bilgileri ise;

1. Sunucu
   1. Adı: SQLSERVER1\TEST1
   2. Sql sürümü: Microsoft SQL Server 2019
2. Sunucu
   1. Adı: SQLSERVER2\TEST2
   2. Sql sürümü: Microsoft SQL Server 2019

Linked Server oluşturma işlemini SQL Server Management Studio (SSMS) üzerinden nasıl yapıldığını adım adım anlatmaya çalışalım.

Aşağıdaki görseldeki gibi “Linked Servers” objesinin üzerine gelip sağ tıklayarak “New Linked Server…” seçeneğine tıklıyoruz.

GENERAL

Açılan pencerede karşımıza “Server Type” kısmı geliyor burada bağlantı yapacağımız ortam soruluyor. Bizim bağlantı yapacağımız ortam “SQL Server” olduğu için Server Type kısmında “SQL Server”i seçiyoruz.

Bu kısmı seçtikten sonra zaten sadece “Linked Server” kısmı aktif olarak kalıyor. Buraya bağlantı yapmak istediğimiz sunucunun adını ve instance adını yazıyoruz.

Ardından sol tarafta bulunan “Security” kısmına geliyoruz. Burada birçok farklı bağlantı kurma seçeneği mevcut. Sizlere bu kısmı detaylı bir şekilde anlatmaya çalışacağım.

SECURITY

Bu bölümde 4 seçenek mevcut. Burada hangi seçenek seçilirse seçilsin üst bölümde listelenmeyen kullanıcılar için geçerli olacaktır.

• Not be made
• Be made without using a security context
• Be made using the login’s current security context
• Be made using this security context

A. Not be made:

Bu seçenek Linked Server’a erişim için kimlik bilgileri veya güvenlik bağlamı kullanılmadığında, bağlantının kesinlikle yapılmasına izin verilmeyeceğini belirler. Yani yetkisiz veya tanımlı olmayan kullanıcıların erişimi tamamen engellenir.

Bu durum genellikle belirli bir güvenlik politikasını uygulamak veya yalnızca yetkilendirilmiş kullanıcıların bağlantı kurmasını sağlamak için kullanılır.

“local server login to remote server login mappings” kısmında belirtilmeyen kullanıcılar erişim sağlayamazlar.

B. Be made without using a security context:

Bu seçenek bağlantının mevcut oturumun güvenlik bilgileri kullanılmadan yapılmasını sağlar. Bağlantı kurulabilir ancak mevcut kullanıcı oturumunun kimlik bilgileri kullanılmaz.

“Not be made” ve “Be made without using a security context” bu iki seçeneği örnekler üzerinde açıklamaya çalışalım.

Not: Yapacağımız yetkilendirme işlemlerini “admin” yetkisine sahip kullanıcı ile yapıyoruz.

Örneğimizi “link” isimli kullanıcı üzerinden gerçekleştireceğimiz için öncelikle sunuculardaki yetki durumlarını kontrol edelim. “link” kullanıcısı SQLSERVER\TEST1 sunucumuzda mevcut ancak SQLSERVER\TEST2 sunucumuzda aşağıdaki görsellerde görüldüğü üzere mevcut değil.

 

Linked Server’da yapılan bütün işlemlerde bir kullanıcı yetkisinin olması gerektiğinden, bağlantı kuracağımız sunucuda gerekli yetkilendirme işlemleri yapılmasının ardından Linked Server’da yetkilendirmeler yapılmalıdır. Sonradan bu yetkilendirme işlemleri değiştirilebilir.

İlk olarak SQLSERVER\TEST1’de bulunan ancak SQLSERVER\TEST2’de bulunmayan “link” kullanıcısına Linked Server’da yetki vererek erişim sağlayıp sağlayamayacağımıza bakacağız.

“Add” kısmına tıklıyoruz. Açılan sekmede “local login, impersonate, remute user, remute password” alanları çıkıyor.

• Local login: Yerel sunucumuzda bulunan ve uzak sunucuya bağlanmasını istediğimiz kullanıcıyı yazdığımız alandır.
• Impersonate: Bu kısım ise bir kullanıcının her iki sunucudada bulunduğu durumlarda işaretlenebilir. Yani bir kullanıcı iki sunucuda da varsa ve uzaktaki sunucuda hangi yetkileri varsa onlar geçerli olsun anlamına gelmektedir.
• Remote user: Yerelde bulunan kullanıcının hangi veritabanlarına nasıl bir yetki mekanizmasına sahip olmasını istiyorsak ona göre uzakta bulunan bir kullanıcı ismini yazmamız gerekiyor.
• Remote password: Remote user’ın uzaktaki sunucuda bulunan şifresini belirtir.

Bu kısımları örneklerle göstererek anlatacağımız için üzerinde çok fazla durmuyorum.

“Local Login” kısmında aşağı ok sekmesine tıkladığımızda sunucumuzda kayıtlı bulunan bütün kullanıcıları bize listeliyor.

“Link” kullanıcısını seçtik ve “impersonate veya remote user ile remote password” alanlarından birini doldurmadığımız taktirde karşımıza aşağıda görseli bulunan hata mesajı geliyor.

Bunun anlamı oturum açma işlemi ya aynı kullanıcı ile olmalı (yani impersonate) ya da uzaktan oturum açma bilgileri ile olmalıdır. Ok diyerek pencereyi kapattıktan sonra “impersonate” seçeneğini seçerek işlemimize devam ediyoruz.

Ancak SQLSERVER\TEST2 sunucumuzda “link” kullanıcısı mevcut olmadığı için “link” kullanıcısı ile SQLSERVER\TEST1 sunucusuna bağlanarak “Linked Servers” kısmına girdiğimizde karşımıza aşağıdaki görsel çıkıyor.

Eğer biz yerel sunucuya gelen kullanıcının uzak sunucuya yine aynı kullanıcı yetkileri ile gitmesini istiyorsak uzak sunucuya aynı kullanıcıyı oluşturmamız lazım. Bu kullanıcı oluşturma işlemini uzak sunucuya girip “new logins” seçeneğinden değil yerel sunucuda bulunan sunucuyu uzak sunucuya taşıyarak yapmamız gerekmektedir. Bunu da SQLSERVER\TEST1 sunucusunun içerisinde aşağıda bulunan görseldeki komutu çalıştırarak “create login” kısmını kopyalayıp uzak sunucuda yani SQLSERVER\TEST2 sunucusunda çalıştırarak yapıyoruz.

Sonrasında SQLSERVER\TEST2 sunucusunda istediğiniz bir veritabanına yetki tanımlaması yapıyoruz. Uzak sunucuda bulunan “LS_Test” isimli veritabanına “datareader” yetkisi tanımlıyoruz.

Bu işlemleri yaptıktan sonra “link” isimli kullanıcıdan linked servers sekmesine girdiğimizde “LS_Test” isimli veritabanına yetkimiz olduğu görülüyor.

Bir başka örneğimizde ise yine “Be made without using a security context” seçeneğinde uzak sunucuda yetkili olarak bulunan bir kullanıcı üzerinden deneyeceğiz.

“link” kullanıcısının “impersonate” seçeneği kapalı ve uzak sunucumuzda bulunan “linkedservertest” kullanıcısın kullanıcı adı ve şifresini kullanarak bağlantı gerçekleştirebiliriz.

Bu örnek için yine “Add” kısmından yeni kullanıcı ekliyoruz. Local login kullanıcısı “linked server” ile bağlanmasını istediğimiz kullanıcı olacak. Remote user ve remote password kısımlarına SQLSERVER\TEST2 sunucusunda yetkisi bulunan kullanıcı bilgilerini giriyoruz. SQLSERVER\TEST2 sunucusunda bulunan “linkedservertest” isimli kullanıcı yetkilerini “link” isimli kullanıcıya uzak bağlantı olarak tanımlamak için aşağıdaki gibi düzenleme yapabiliriz.

“Linkedservertest” kullanıcısının uzak sunucuda(SQLSERVER\TEST2) yetkili olduğu veritabanını aşağıda görebilirsiniz.

Yerel sunucudan(SQLSERVER\TEST1) “link” kullanıcısı ile linked server sekmesine girdiğimizde bize SQLSERVER\TEST2 sunucusunda bulunan “linkedservertest” kullanıcısının yetkisi olan veritabanını(AdventureWorks2019) gösterdiğini aşağıdaki görselde görebilirsiniz.

C. Be made using the login’s current security context

Diğer bir bağlantı seçeneğimiz “Be made using login’s current security context”  yani kullanıcılar uzak sunucuda mevcutta bulunan yetkileri ile bağlantı yapsınlar seçeneği.

Be made using login’s current security context’i  işaretlediğimizde SQLSERVER\TEST1 ve SQLSERVER\TEST2 sunucularının ikisinde de aynı kullanıcılar varsa ve bu kullanıcılar uzak yani SQLSERVER\TEST2 sunucusuna bağlanmak istiyorsa oradaki yetkileri ile bağlansınlar anlamı taşıyor.

Durumu tam anlamıyla ortaya koymak için şöyle açıklamaya çalışayım SQLSERVER\TEST1 ve SQLSERVER\TEST2 sunucularında yukarıdaki bilgilerde bahsedildiği üzere “sp_help_revlogin” ile oluşturulmuş “link” kullanıcısı mevcut. SQLSERVER\TEST2 yani uzak sunucuda “link” kullanıcısının yetkisine bakıyoruz. Aşağıda görüldüğü üzere sadece “LS_Test” veritabanına yetkisi bulunmaktadır.

“Be made using login’s current security context” seçeneğini seçerek “OK”a tıkladığımızda link kullanıcısının “LS_Test” veritabanına yetkilendirme işleminin gerçekleştiğini görebiliriz.

Ayrıca SQLSERVER\TEST1 sunucusunda kullanıcısı olan ancak SQLSERVER\TEST2 sunucusunda aynı kullanıcı bulunmayan durumlarda “security” sekmesinin altında “Local server login to remote server login mappings” bölümünde “add” seçeneğine tıklayarak “SQLSERVER\TEST2” sunucusunda bulunan bir kullanıcı yetkilerini “SQLSERVER\TEST1” sunucusundaki yetki vermek istediğimiz kullanıcıya tanımlayabiliriz.

D. Be Made Using This Security Context

Bu bağlantı şekli ise yereldeki yani SQLSERVER\TEST1’de bulunan tüm kullanıcılar “remote login ve with password” kısmında belirtilen kullanıcı ile yetkilendirme yapsın anlamını taşımaktadır.

Örnek gösterecek olursak aşağıdaki görselde uzak sunucuda(SQLSERVER\TEST2) “linkedservertest” isimli kullanıcının “LS_Test ve AdventureWorks2019” isimli veritabanlarına okuma yetkisi bulunmakta.

Admin kullanıcısı ile giriş yaparak aşağıdaki gibi bir ayarlama yaptığımızda SQLSERVER\TEST1 sunucusunda bulunan “link” kullanıcısı (“link” kullanıcısı dışında başka kullanıcı varsa onlarda aynı şekilde yetkilere sahip olur) SQLSERVER\TEST2 sunucusunda bulunan “linkedservertest” kullanıcı yetkilerine sahip olur.

“Be made using this security context” seçeneğini seçerek “OK”a tıkladığımızda “link” kullanıcısının “LS_Test ve AdventureWorks2019” veritabanlarıına yetkilendirme işleminin gerçekleştiğini görebiliriz.

Tüm bu ayarlamalar security kısmı için yapıldı. Ancak “ok”a tıklamadan önce “Server Options” kısmında da ayarlamalar yapılmalıdır. Bunlardan da makalemizin ikinci kısmında bahsedeceğim. İkinci bölüme ulaşmak için SQL SERVER’DE LINKED SERVER KULLANIMI – 2 linkine tıklayabilirsiniz.